co się zowie
-
Edredon, krakwa i markaczka13.06.201713.06.2017Jaka jest etymologia nazw edredon, krakwa i markaczka?
-
fragmentacja czy fragmentaryzacja?14.10.201314.10.2013Szanowna Poradnio,
w mediach w analizie struktury widowni spotykam się pojęciem fragmentaryzacja. Jak należałoby zjawisko rozproszenia widzów nazwać: wspomnianą fragmentaryzacją czy fragmentacją? Czy pojęcia możne stosować na zasadzie synonimów?
Zgodnie z Global Media Journal – Polish Ed., cyt.: „Fragmentaryzacja, zwana także fragmentacją, od ang. fragmentation” (za: Fragmentaryzacja w mediach: proces i narzedzie, J. Mikułowski-Pomorski). Czy na pewno te dwa słowa znaczą to samo? -
gejsza i tsunami24.01.200524.01.2005Jestem ze Słowenii, studiowałem język polski. Czy możecie mi Państwo powiedzieć, dlaczego Polacy piszą tsunami, a nie cunami jak Słoweńcy i Czesi? Piszecie jak Anglicy, ale dlaczego piszecie gejsza, a nie geisha? Tu też moglibyście się wzorować na Anglikach. Można pisać rock, jazz, blues, ale to są wyrazy angielskiego pochodzenia. A jeśli chodzi o tsunami, to – Polacy – potrzebujecie pomocy Anglików, aby zapisać wyraz japoński?
-
indeks górny i dolny13.09.200213.09.2002Szanowni Państwo!
Redaguję teksty naukowe z zakresu nauk biologicznych. Często miewam problemy dotyczące umieszczania pewnych fragmentów skrótów i symboli w indeksie dolnym. Podaję przykład: parametr zwany względnym tempem wzrostu, określany (z angielska) jako RGR. Jeśli jest to RGR dla liści, piszemy RGRl (l w indeksie dolnym – obniżone); jeśli dla pędów – RGR z s w indeksie dolnym. Czy istnieje jakaś reguła mówiąca o tym, kiedy trzeba stosować indeks dolny, a kiedy nie należy tego robić? Czasem ustalenie tego jest naprawdę trudne.
Z poważaniem -
Renata K.
PS W pierwszym zdaniu napisałam „z zakresu nauk biologicznych”. Czy można napisać „w zakresie”?
-
Jak wymawiamy ę w wyrazie rękawiczka?7.02.20187.02.2018Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.
Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.
Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski
-
Kolugo
4.06.20224.06.2022Jaki rodzaj ma kolugo? Nijaki czy męskozwięrzęcy?
-
Labruskowaty31.03.201631.03.2016Co oznacza słowo labruskowaty?
-
mazurzenie1.03.20071.03.2007Co precyzyjnie oznacza termin mazurzenie? Spotkałem się z dwiema rozbieżnymi opiniami (obydwie z dość poważnych publikacji) na temat gwary górali podhalańskich – że mazurzą (bo sz, cz, ż wymawiają [s], [c], [z], z wyjątkiem rz wymawianego [ż]) oraz że nie mazurzą (właśnie dlatego, że rz wymawiają [ż]).
-
na dzień dzisiejszy19.12.200119.12.2001Dzień dobry.
Mam wątpliwości, wręcz prawie pewność, że określenie: na dzień dzisiejszy, jest niewłaściwe. Słyszę je jednak codziennie, zwłaszcza w wypowiedziach do mikrofonu (RiTV). Wówczas odnoszę wrażenie, że to właśnie ten mikrofon powoduje, iż ludzie nieprzywyczajeni doń, nagle zaczynają wstydzić się swojego potocznego języka. I co wtedy robią? Otóż kombinują, jak by upiększyć swą wypowiedź, uczynić ją bardziej mądrą, dostojną. Tak Ja (językoznawca się znalazł) NA DZIEŃ DZISIEJSZY widzę przyczyny powszechnego stosowania powyższego zwrotu. Proszę Szanowną Redakcję o opinię, życząc przy tej okazji wesołych Świąt. -
Oznaczanie opuszczenia w cytatach 30.01.201630.01.2016Chciałbym zapytać, jak stosować tak zwaną „opustkę”, czyli wielokropek w nawiasie w przypadku cytowania fragmentów jakichś utworów.
O ile dobrze rozumiem, to znak taki stawiamy na początku cytatu, gdy rozpoczynamy go od środka zdania, lub na końcu, gdy kończymy cytat w środku zdania. A co w przypadku gdy rozpoczynamy cytat w środku jednego zdania, a kończymy w środku drugiego? „Opustkę” stawiamy na początku i końcu cytatu?
Pozdrawiam